Phát biểu tại diễn đàn Người lao động năm 2023 chiều 28/7, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng đây là diễn đàn đặc biệt lần đầu tiên được tổ chức theo sáng kiến của Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam và được tổ chức tại Hội trường Diên Hồng, Nhà Quốc hội - nơi diễn ra các kỳ họp Quốc hội.
Coi đây như một cuộc tiếp xúc cử tri chuyên đề, Chủ tịch Quốc hội cho rằng cuộc tiếp xúc này cũng rất đặc biệt khi lần đầu tiên tổ chức và có sự tham dự của các bộ trưởng chuyên ngành.
"Việc Quốc hội, cơ quan Quốc hội có dịp để gặp gỡ, trao đổi, lắng nghe ý kiến của công nhân, người lao động, của các công đoàn các cấp, để hoàn thiện hệ thống pháp luật là việc cần thiết và rất có ý nghĩa", ông Huệ nói.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị đại diện cán bộ công đoàn, người lao động tập trung phát biểu, cho ý kiến vào 2 nhóm vấn đề lớn.
Một là tâm tư, tình cảm, nguyện vọng, kiến nghị, đề xuất của công nhân, viên chức và cán bộ công đoàn nhằm tháo gỡ những khó khăn vướng mắc về lao động, việc làm, sinh kế và thu nhập của người lao động.
Thứ hai, Chủ tịch Quốc hội hy vọng sẽ được lắng nghe trao đổi, kiến nghị, đề xuất về hoàn thiện hệ thống pháp luật trong giai đoạn này cũng như giai đoạn tới, nhằm đáp ứng nhu cầu xây dựng hệ thống pháp luật hoàn chỉnh, đồng bộ, có tính khả thi cao
Nơi ở của công nhân thường chật hẹp, ẩm thấp…
Là người đầu tiên tham gia nêu ý kiến, công nhân Đào Thị Loan- Công ty TNHH Công nghiệp Hài Mỹ tỉnh Bình Dương cho biết, nhà ở là một trong những vấn quan tâm, bức xúc của nhiều công nhân lao động. Công nhân từ miền Bắc, miền Trung và cả miền Tây lên Bình Dương và các tỉnh, thành phố làm việc, hầu hết phải thuê nhà trọ. Nhà thuê thường diện tích chật hẹp, ẩm thấp, tạm bợ, khó khăn trong sinh hoạt.
“Gần đây, tôi rất mừng khi được biết Chính phủ có đề án xây 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho công nhân và người người có thu nhập thấp. Nhất là trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) được Quốc hội thảo luận, đã cho phép Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam được tham gia đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân. Đây là một tin vui đối với công nhân, nhưng tôi vẫn lo lắng khi báo chí nói các doanh nghiệp chưa mặn mà với nhà ở xã hội”, bà Loan nêu.
Vì vậy, nữ công nhân mong Quốc hội sớm sửa luật để các doanh nghiệp và Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam có điều kiện thuận lợi, triển khai các dự án nhà ở cho công nhân. Đồng thời, Chính phủ và chính quyền các địa phương dành kinh phí xứng đáng cho nhiệm vụ xây dựng nhà ở cho công nhân và người có thu nhập thấp.
Công nhân Đào Thị Loan nêu ý kiến tại diễn đàn.
Cũng liên quan đến vấn đề này, ông Nguyễn Minh Sơn - Chủ tịch công đoàn Công ty TNHH SWCC SHOWA Việt Nam (Liên đoàn lao động Tp. Hà Nội) cho hay: “Qua nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của công nhân lao động, chúng tôi thấy anh chị em công nhân vui mừng, trông đợi vào gói hỗ trợ lãi suất tín dụng 120 nghìn tỷ, áp dụng cho cả chủ đầu tư dự án và người mua, thuê nhà ở xã hội do Chính phủ vừa ban hành trong đề án một triệu căn hộ.
Tuy nhiên, mức lãi suất 8,2%/năm vẫn là rất cao, quá sức chịu đựng của người có thu nhập thấp; thời gian ưu đãi của gói tín dụng đối với người mua nhà chỉ trong 5 năm là quá ngắn, gây tâm lý bất an cho công nhân, người lao động khi vay. Thực tế, gần như công nhân lao động chưa tiếp cận được nguồn vốn này".
“Đề nghị Quốc hội giám sát và yêu cầu Chính phủ có giải pháp về vấn đề này để giúp người lao động tiếp cận được nguồn vốn”, ông Sơn nêu ý kiến.
Ông Nguyễn Việt Anh chia sẻ từng chứng kiến nhiều gia đình công nhân 4-5 người ở vỏn vẹn trong hơn 10m2, con nằm giường, bố mẹ trải chiếu nằm sàn.
Ông Nguyễn Việt Anh - đoàn viên Tổng Công ty cổ phần Bưu chính Viettel nêu ý kiến, cách đây mấy chục năm, khi đất nước còn rất nghèo, nhưng gần như nơi nào có nhà máy, xí nghiệp đông công nhân thì nơi đó đều có khu tập thể, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa.
Đến nay, đất nước đã phát triển hơn nhưng rất nhiều khu công nghiệp có hàng trăm nghìn công nhân nhưng nhà chung cư chưa đáp ứng được nhu cầu của người lao động, ảnh hưởng đến cuộc sống của họ. Công nhân đành phải thuê nhà dân, do tiền ít nên thuê nhà chật hẹp, không đảm bảo an toàn.
“Chúng tôi chứng kiến nhiều gia đình công nhân 4-5 người ở vỏn vẹn trong hơn 10m2, con nằm giường, bố mẹ trải chiếu nằm sàn. Nhiều gia đình không muốn cho con ở cùng mà phải gửi về quê, đỡ tốn kém. Có người lao động sắp đến ngày sinh nhưng chủ nhà trọ đòi nhà; có người khi giáp Tết, công ty nợ lương nên không dám về, ở lại, chủ nhà lại đòi tiền. Trong thời điểm đó rất may có công đoàn kịp thời hỗ trợ một phần…”, ông Việt Anh nói.
Do đó, ông rất mong Quốc hội, Chính phủ quan tâm vấn đề nhà ở cho công nhân, bởi nếu họ được quan tâm thì sẽ an cư lạc nghiệp, có năng suất lao động tốt hơn, góp phần xây dựng đất nước.
Các chính sách hỗ trợ phát triển nhà ở xã hội
Tại diễn đàn, tham gia làm rõ thêm các vấn đề người lao động nêu, liên quan việc triển khai đến gói 120 nghìn tỷ, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, theo chương trình Nghị quyết 33 của Chính phủ có chương trình thực hiện đề án thực hiện đầu tư ít nhất 1 triệu căn hộ cho người lao động có thu nhập thấp, công nhân lao động. Để triển khai đề án này có nhiều giải pháp liên quan đến thể chế, tổ chức thực hiện.
Theo đó, đã giao từng nhiệm vụ cụ thể cho các địa phương, đồng thời các chính sách liên quan đến khuyến khích hỗ trợ nhà đầu tư nhà ở xã hội cho công nhân.
Giai đoạn 2021-2030, làm sao đầu tư ít nhất 1 triệu căn hộ cho công nhân, lao động. Để triển khai thực hiện được, Ngân hàng Nhà nước đã tích cực triển khai hỗ trợ gói 120 nghìn tỷ để hỗ trợ cho các chủ đầu tư hỗ trợ cho đối tượng có thể mua được nhà ở xã hội, công nhân trong khu công nghiệp với lãi suất ưu đãi từ 1,5-2%.
Thời gian vay với chủ đầu tư là 3 năm, đối với người mua nhà là 5 năm. Việc hỗ trợ này chắc chắn rằng giúp cho chủ đầu tư có vốn đầu tư nhiều hơn cho người lao động.
Ông Sinh cho hay, thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước tích cực ban hành các văn bản hướng dẫn, Bộ Xây dựng cũng đã ban hành các văn bản hướng dẫn, các ngân hàng thương mại cũng đã tích cực triển khai. Trong quá trình triển khai, đã gặp khó trong nguồn cung, một số thủ tục còn nhiều vướng mắc.
Thủ tướng Chính phủ cũng đã có nhiều chỉ đạo nhất là Ngân hàng Nhà nước có các hướng dẫn cụ thể, các ngân hàng thương mại cũng tích cực triển khai gói này. Ngoài gói hỗ trợ 120 nghìn tỷ, Quốc hội ban hành Nghị quyết 43, Chính phủ cũng ban hành Nghị quyết 11.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh làm rõ thêm các vấn đề người lao động nêu, liên quan việc triển khai đến gói 120 nghìn tỷ.
Theo đó, chúng ta cũng đã có gói 30 nghìn tỷ để hỗ trợ cho chủ đầu tư có các dự án nhà ở xã hội; gói hỗ trợ cho người lao động mua nhà với lãi suất 4,8%. Hai gói hỗ trợ này có thể giúp người lao động tiếp cận, vay để mua nhà ở xã hội.
Trả lời các vấn đề liên quan đến chính sách hỗ trợ phát triển nhà ở xã hội, nhà lưu trú cho công nhân, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho hay, vấn đề chăm lo đảm bảo chính sách an sinh xã hội cũng như quyền lợi hợp pháp, chính đáng của công nhân lao động luôn được Đảng, Nhà nước quan tâm.
Một trong những nội dung quan trọng được quy định trong dự thảo Luật Nhà ở đang trình Quốc hội đó là những ưu đãi, hỗ trợ đầu tư để đẩy mạnh nhà ở xã hội và lưu trú cho công nhân.
Theo ông Tùng, dự thảo luật đã đề ra nhiều chính sách hỗ trợ, như dành quỹ đất phù hợp để phát triển nhà ở xã hội đây trách nhiệm của chính quuyền địa phương, cần bố trí quỹ đất phù hợp cho công nhân thu nhập thấp; có chính sách ưu đãi (miễn giảm tiền sử dụng đất, thuê đất để chủ đầu tư tiếp cận đất đai phát triển nhà ở xã hội; chính sách ưu đãi về thuế, tín dụng)... để nhiều chủ đầu tư quan tâm.
Người lao động cũng được hưởng các gói hỗ trợ về lãi suất để tiếp cận được nhà ở xã hội. Đối với nhà lưu trú cho công nhân, đây được cọi là thiết chế quan trọng của khu công nghiệp.
Theo đó, chủ đầu tư kinh doanh hạ tầng sẽ đầu tư nhà lưu trú công nhân, sau đó cho công nhân thuê với mức giá ưu đãi để giải quyết chỗ ở cho công nhân ngay trong khu công nghiệp. Các chủ đầu tư xây nhà lưu trú cho công nhân cũng được hưởng chính sách tương tự như xây dựng nhà ở xã hội.
Hiện, Ủy ban Pháp luật Quốc hội đang phối hợp với Bộ Xây dựng tiếp thu các ý kiến đại biểu quốc hội, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, các doanh nghiệp… để hoàn thiện cơ chế, chính sách, sau đó sẽ trình Quốc hội hội thông qua luật tại kỳ họp thứ 6.
Hoàng Bích - Hữu Thắng
